موتورخانه آسانسور بهعنوان یکی از اجزای حیاتی سیستم حملونقل عمودی، نقش کلیدی در عملکرد ایمن و بهینه آسانسور ایفا میکند. طراحی و اجرای این فضا باید با دقت و رعایت استانداردهای لازم انجام شود تا علاوه بر ایمنی کاربران و پرسنل، کارایی سیستم نیز تضمین گردد. در این مقاله از شیراز کناف به بررسی ضوابط مربوط به ابعاد، ارتفاع، تهویه و پلان استاندارد اتاق موتورخانه آسانسور میپردازیم.
اهمیت طراحی موتورخانه آسانسور
موتورخانه آسانسور فضایی است که کلیه تجهیزات اصلی آسانسور، نظیر موتور، تابلو فرمان، سیستمهای ایمنی و سایر اجزا، در آن قرار میگیرند. این فضا باید به گونهای طراحی شود که علاوه بر دسترسی آسان به تجهیزات، امکان حرکت ایمن و راحت برای تعمیرکاران و تکنسینها فراهم باشد. عدم رعایت استانداردهای طراحی در این بخش میتواند منجر به مشکلاتی مانند کاهش ایمنی، خرابی تجهیزات، افزایش هزینههای نگهداری و حتی خطرات جانی شود.
ابعاد موتورخانه آسانسور
ابعاد موتورخانه آسانسور باید به گونهای باشد که تمامی تجهیزات بهصورت مؤثر در آن جای گیرند و فضای کافی برای دسترسی و حرکت تکنسینها نیز وجود داشته باشد. حداقل ابعاد پیشنهادی برای موتورخانه آسانسور به شرح زیر است:
- عرض: حداقل 2 متر
- طول: حداقل 3 متر
- ارتفاع: حداقل 2.5 متر
این ابعاد ممکن است با توجه به نوع آسانسور (کششی یا هیدرولیکی)، ظرفیت بار، و تعداد طبقات ساختمان تغییر کند. بهعنوان مثال، آسانسورهای بیمارستانی یا آسانسورهای پرظرفیت به موتورخانههای بزرگتر و ارتفاع بیشتری نیاز دارند.
جدول ابعاد موتورخانه آسانسور بر اساس نوع و ظرفیت
نوع آسانسور | ظرفیت (کیلوگرم) | ابعاد موتورخانه (متر) | ارتفاع موتورخانه (متر) |
آسانسور کششی | 400-1000 | 1.5 × 2.0 | 2.5-3.0 |
آسانسور کششی | 1000-1600 | 2.0 × 2.5 | 2.5-3.0 |
آسانسور هیدرولیکی | 400-1000 | 1.5 × 2.0 | 2.5-3.0 |
آسانسور هیدرولیکی | 1000-2000 | 2.0 × 2.5 | 2.5-3.0 |
آسانسور بیمارستانی | 1000-2500 | 2.0 × 3.0 | 3.0-3.5 |
آسانسور با سرعت بالا | 1600-3000 | 2.5 × 3.0 | 3.0-4.0 |
ارتفاع موتورخانه آسانسور
ارتفاع موتورخانه آسانسور یکی از مهمترین پارامترهایی است که باید در طراحی رعایت شود. این ارتفاع باید به گونهای باشد که فضای کافی برای نصب تجهیزات و حرکت تکنسینها فراهم باشد. حداقل ارتفاع موتورخانه آسانسور باید 2.5 متر باشد. در موارد خاص، مانند آسانسورهای بیمارستانی یا آسانسورهای با سرعت بالا، این ارتفاع ممکن است تا 4 متر افزایش یابد.
نکات مهم درباره ارتفاع موتورخانه
- ارتفاع از قطعات چرخشی تا سقف: حداقل 30 سانتیمتر
- ارتفاع مناطق قابل تردد: حداقل 1.8 متر
- اختلاف ارتفاع در کف موتورخانه: در صورت وجود، باید با نرده محافظت شود.
تهویه موتورخانه آسانسور
یکی از نکات بسیار مهم در طراحی موتورخانه آسانسور، تأمین تهویه مناسب است. گرمای تولیدشده توسط موتور و تابلو فرمان میتواند به تجهیزات آسیب برساند و عملکرد آسانسور را مختل کند. تهویه مناسب به کاهش گرمای تولیدی و جلوگیری از مشکلاتی نظیر خرابی تجهیزات و افزایش هزینههای نگهداری کمک میکند.
انواع آسانسور بر اساس عملکرد را بشناسید.
انواع سیستم تهویه موتورخانه آسانسور
تهویه طبیعی
استفاده از دریچهها و پنجرهها برای ورود و خروج هوا. این روش در ساختمانهایی که نیازی به کنترل دقیق دما ندارند، کاربرد دارد.
تهویه مکانیکی
شامل نصب هواکشها و سیستمهای تهویه مطبوع برای کنترل دمای موتورخانه. این روش در آسانسورهای هیدرولیکی که گرمای بیشتری تولید میکنند، ضروری است.
استاندارد دما در موتورخانه آسانسور
- آسانسورهای کششی: 5 تا 40 درجه سانتیگراد
- آسانسورهای هیدرولیکی: 15 تا 35 درجه سانتیگراد
درب موتورخانه آسانسور
درب موتورخانه باید مطابق با استانداردهای ایمنی طراحی شود. برخی از ویژگیهای استاندارد درب موتورخانه عبارتاند از:
- عرض مفید درب: حداقل 60 سانتیمتر
- ارتفاع: حداقل 1.8 متر
- جهت باز شدن درب: به سمت بیرون
- قفل ایمنی: قفل باید مطمئن باشد و کلید آن تنها در اختیار افراد مجاز قرار گیرد. همچنین امکان باز و بسته شدن از داخل بدون کلید وجود داشته باشد.
لیست کامل قطعات آسانسور را در مقاله ی لینک شده آورده ایم.
روشنایی موتورخانه آسانسور
روشنایی موتورخانه آسانسور یکی از مهمترین الزامات ایمنی و عملیاتی در طراحی و بهرهبرداری این بخش است. موتورخانه آسانسور محیطی است که شامل تجهیزات پیچیده و حیاتی مانند موتور، تابلو فرمان، فلکهها و سیمبکسلها است. این تجهیزات نیاز به سرویس، تعمیر و نگهداری منظم دارند و دسترسی ایمن و راحت به آنها تنها در صورت وجود یک سیستم روشنایی مناسب امکانپذیر است. در ادامه، اهمیت روشنایی موتورخانه، استانداردهای مرتبط و نکات فنی در این زمینه تشریح میشوند.
بهترین روغن موتور آسانسور چیست؟
اهمیت روشنایی در موتورخانه آسانسور
روشنایی مناسب موتورخانه آسانسور از چند منظر اهمیت دارد:
ایمنی تکنسینها و کارکنان
عدم وجود نور کافی یا روشنایی ضعیف میتواند منجر به حوادثی نظیر زمین خوردن، برخورد با تجهیزات یا اشتباه در انجام تعمیرات شود. تکنسینها باید قادر باشند بهطور دقیق تجهیزات را مشاهده و با خیال راحت روی آنها کار کنند.
دقت در عملیات تعمیر و نگهداری
تجهیزات موجود در موتورخانه، مانند سیمبکسلها، تابلو فرمان و سیستم ترمز، نیازمند بررسیهای دقیق بصری هستند. روشنایی مناسب این امکان را فراهم میکند که تکنسینها بتوانند کوچکترین مشکلات را شناسایی کرده و از بروز خرابیهای بزرگتر جلوگیری کنند.
رعایت استانداردهای ایمنی و قانونی
روشنایی موتورخانه در بسیاری از استانداردهای بینالمللی و ملی مربوط به آسانسورها الزامی است. فراهم کردن نور کافی نهتنها برای ایمنی افراد، بلکه برای انطباق با این استانداردها ضروری است.
استانداردهای روشنایی موتورخانه آسانسور
برای تأمین روشنایی مناسب در موتورخانه آسانسور، رعایت موارد زیر ضروری است:
شدت روشنایی
شدت روشنایی موتورخانه باید حداقل 200 لوکس در سطح کف باشد. این مقدار نور برای مشاهده دقیق تجهیزات، خواندن اطلاعات تابلو فرمان و انجام تعمیرات کفایت میکند.
پوشش کامل نور
روشنایی باید بهگونهای طراحی شود که تمامی بخشهای موتورخانه، بدون نقاط کور یا سایههای شدید، بهخوبی روشن باشند. این امر به جلوگیری از حوادث و تسهیل عملیات کمک میکند.
نصب کلید روشنایی در نزدیکی درب ورودی
برای دسترسی سریع و آسان، یک کلید روشنایی باید در نزدیکی درب ورودی موتورخانه نصب شود. این کلید باید بهوضوح قابل شناسایی باشد و در ارتفاعی مناسب قرار گیرد تا بهراحتی قابل دسترسی باشد.
استفاده از لامپهای مقاوم و با طول عمر بالا
لامپهای مورد استفاده در موتورخانه باید از نوع مقاوم در برابر ارتعاشات، گرما و گردوغبار باشند. همچنین استفاده از لامپهای LED به دلیل مصرف کم انرژی و دوام بالا توصیه میشود.
روشنایی اضطراری
در صورت قطع برق، وجود یک سیستم روشنایی اضطراری الزامی است. این سیستم باید بهصورت خودکار وارد عمل شده و حداقل 90 دقیقه روشنایی محیط را فراهم کند.
ویژگی های شرکت معتبر آسانسور را بدانید.
نکات فنی و طراحی روشنایی موتورخانه آسانسور
توزیع یکنواخت نور
برای اطمینان از روشنایی یکنواخت، باید از چراغهایی با زاویه پخش نور مناسب استفاده شود. تعداد و موقعیت چراغها باید بر اساس اندازه موتورخانه تعیین شود.
محافظت از چراغها
چراغها باید دارای پوشش محافظ باشند تا از آسیبهای فیزیکی یا نفوذ گردوغبار جلوگیری شود. این موضوع بهویژه در محیطهایی که موتورخانه در معرض ارتعاشات و شوک مکانیکی قرار دارد، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
رنگ نور
رنگ نور لامپها باید سفید یا نزدیک به نور طبیعی (دمای رنگ 4000-5000 کلوین) باشد. این نوع نور به تکنسینها کمک میکند تا جزئیات تجهیزات را بهوضوح مشاهده کنند.
تجهیزات موجود در موتورخانه آسانسور
موتورخانه آسانسور یکی از بخشهای کلیدی در سیستم آسانسور است که تجهیزات حیاتی این سیستم را در خود جای داده است. این تجهیزات با هماهنگی کامل کار میکنند تا آسانسور بهصورت ایمن و روان عمل کند. در ادامه به شرح جزئیات هر یک از این تجهیزات میپردازیم:
موتور آسانسور
موتور آسانسور، قلب تپنده سیستم آسانسور است و نیروی محرکه اصلی برای حرکت کابین را تأمین میکند. این موتور معمولاً از نوع الکتریکی بوده و در دو نوع گیرلس (بدون چرخدنده) و گیربکسدار موجود است. موتور گیربکسدار از چرخدنده برای انتقال نیرو استفاده میکند و برای ساختمانهای کمارتفاع مناسب است. اما موتور گیرلس که کارایی و بازده بیشتری دارد، برای ساختمانهای بلند و آسانسورهای پرسرعت استفاده میشود.
تابلو فرمان
تابلو فرمان مرکز کنترل آسانسور و مغز اصلی آن است. این تابلو وظیفه هماهنگی میان اجزای مختلف سیستم آسانسور، از جمله موتور، سنسورها، و ترمزها را بر عهده دارد. همچنین، تابلو فرمان ایمنی سیستم را تضمین کرده و از عملکرد صحیح آن در شرایط مختلف اطمینان حاصل میکند. تابلوهای فرمان مدرن مجهز به سیستمهای هوشمند برای بهینهسازی حرکت کابین و مصرف انرژی هستند.
فلکه هرزگرد
این قطعه مکانیکی وظیفه تغییر جهت حرکت سیم بکسلها را بر عهده دارد. فلکه هرزگرد بهگونهای طراحی شده که از سایش و پارگی سیم بکسلها جلوگیری کرده و عمر مفید آنها را افزایش دهد.
سیستم ترمز
سیستم ترمز یکی از اجزای ایمنی حیاتی در موتورخانه آسانسور است. این سیستم برای توقف ایمن کابین در طبقات و جلوگیری از سقوط طراحی شده است. ترمزها بهصورت خودکار عمل میکنند و حتی در شرایط قطع برق نیز فعال میمانند.
کابلها و سیم بکسلها
این تجهیزات بهعنوان رابط بین موتور و کابین عمل کرده و نیروی حرکتی را انتقال میدهند. سیم بکسلها باید مقاومت و استحکام بالایی داشته باشند تا در برابر وزن کابین و بارهای وارده دوام بیاورند.
سیستم تهویه
موتورخانه آسانسور معمولاً در محیطهای بسته قرار دارد و به همین دلیل، سیستم تهویه برای کنترل دما و رطوبت ضروری است. این سیستم از گرم شدن بیشازحد تجهیزات و خرابی ناشی از آن جلوگیری میکند.
سیستم اعلام حریق
برای ایمنی بیشتر، سیستم اعلام حریق در موتورخانه نصب میشود. این سیستم در صورت بروز آتشسوزی هشدار میدهد و راهاندازی اقدامات ایمنی را ممکن میسازد.
سیستم روشنایی
فراهم کردن نور کافی در موتورخانه برای تسهیل عملیات تعمیر و نگهداری ضروری است. سیستم روشنایی باید بهصورت پایدار و مقاوم در برابر شرایط محیطی طراحی شود.
این تجهیزات در کنار یکدیگر نقش مهمی در عملکرد ایمن و کارآمد آسانسور دارند و نگهداری منظم آنها برای جلوگیری از خرابیها و حوادث ضروری است.
ضوابط ایمنی در موتورخانه آسانسور
موتورخانه آسانسور به دلیل وجود تجهیزات سنگین و حساس، باید با رعایت استانداردهای ایمنی طراحی و مدیریت شود. عدم رعایت این ضوابط میتواند منجر به حوادث جبرانناپذیری شود. در ادامه به مهمترین نکات ایمنی در موتورخانه آسانسور پرداختهایم:
استفاده از کفپوشهای غیرلغزنده
سطح موتورخانه باید با کفپوشهای مقاوم و غیرلغزنده پوشانده شود. این اقدام از لیز خوردن افراد و وقوع حوادث جلوگیری میکند. مواد مقاوم در برابر روغن و مواد شیمیایی نیز باید در انتخاب کفپوش در نظر گرفته شوند.
نصب نرده محافظ
اگر در موتورخانه اختلاف ارتفاع وجود دارد، نصب نردههای محافظ الزامی است. این نردهها از سقوط افراد به سطوح پایینتر جلوگیری میکنند. ارتفاع نردهها باید مطابق استانداردهای ایمنی باشد و از مواد مقاوم ساخته شوند.
پیشبینی قلاب یا منو ریل
در موتورخانه آسانسور، تجهیزات سنگینی مانند موتور و فلکه وجود دارند که ممکن است نیاز به جابهجایی داشته باشند. برای این منظور، باید قلاب یا منو ریلهایی برای حمل تجهیزات نصب شود. این ابزارها جابهجایی ایمن و آسان تجهیزات را ممکن میسازند و از آسیب به افراد و دستگاهها جلوگیری میکنند.
جلوگیری از استفاده غیرمرتبط از فضای موتورخانه
موتورخانه آسانسور باید صرفاً برای تجهیزات و فعالیتهای مرتبط با آسانسور استفاده شود. ذخیرهسازی وسایل غیرمرتبط یا استفاده از این فضا بهعنوان انبار، خطر بروز حوادث را افزایش میدهد. همچنین، فضای موتورخانه باید همیشه مرتب و عاری از موانع باشد تا دسترسی به تجهیزات بهراحتی امکانپذیر باشد.
دسترسی محدود به موتورخانه
ورود به موتورخانه باید تنها برای افراد مجاز و متخصصان تعمیر و نگهداری آسانسور امکانپذیر باشد. این محدودیت از دسترسی افراد غیرمتخصص و خطرات احتمالی جلوگیری میکند.
سیستم تهویه و کنترل دما
دمای بیش از حد در موتورخانه میتواند باعث خرابی تجهیزات شود. به همین دلیل، سیستم تهویه مناسب باید نصب و بهطور منظم بررسی شود. همچنین، نصب سنسورهای دما برای هشدار در صورت افزایش دما توصیه میشود.
وجود تجهیزات ایمنی و اضطراری
در موتورخانه باید تجهیزات ایمنی مانند کپسول آتشنشانی، جعبه کمکهای اولیه، و کلید قطع اضطراری وجود داشته باشد. این تجهیزات در زمان بروز حادثه میتوانند جان افراد را نجات دهند و از آسیبهای بیشتر جلوگیری کنند.
بازرسی و نگهداری منظم
تمامی تجهیزات موتورخانه باید بهصورت دورهای بررسی و نگهداری شوند. این کار نهتنها عملکرد صحیح سیستم را تضمین میکند، بلکه از بروز حوادث و خرابیهای ناگهانی نیز جلوگیری میکند.
با رعایت این ضوابط و استانداردها، میتوان ایمنی موتورخانه آسانسور را به حداکثر رساند و از عملکرد صحیح این بخش حیاتی اطمینان حاصل کرد.
استانداردهای موتورخانه آسانسور در مقررات ملی ساختمان
براساس مبحث 15 مقررات ملی ساختمان، طراحی موتورخانه آسانسور باید مطابق با استانداردهای زیر انجام شود:
محل قرارگیری موتورخانه
بهترین محل برای موتورخانه، بالاترین نقطه چاه آسانسور است. در موارد خاص، موتورخانه ممکن است در پایین یا کنار چاه قرار گیرد.
فضای کافی برای تجهیزات
حداقل فضای باز 70 سانتیمتر در جلوی تابلوهای کنترل آسانسور و 50 سانتیمتر در اطراف تجهیزات ثابت ضروری است.
ارتفاع موتورخانه
حداقل ارتفاع 2 متر در نواحی تردد و 1.8 متر در سایر نقاط باید رعایت شود.
روشنایی و تهویه
موتورخانه باید به سیستم روشنایی دائمی و تهویه مناسب مجهز باشد.
جمع بندی
موتورخانه آسانسور بهعنوان قلب سیستم آسانسور، نقش بسیار مهمی در عملکرد و ایمنی آن ایفا میکند. طراحی دقیق و رعایت استانداردهای ابعاد، ارتفاع، تهویه و ایمنی در این فضا، علاوه بر بهبود عملکرد آسانسور، از مشکلات احتمالی و هزینههای اضافی جلوگیری میکند. رعایت نکات مطرحشده در این مقاله، راهنمای کاملی برای طراحی و اجرای موتورخانه آسانسور مطابق با استانداردهای ملی و بینالمللی است. برای کسب اطلاعات بیشتر، می توانید با شرکت های نصب و تعمیر آسانسور در شیراز ارتباط برقرار کنید.
دیدگاهتان را بنویسید